ملاحظات مدیریتی و تغذیه ای برای کاهش تنش حرارتی در گاوهای شیری
با شروع تابستان ملاحظات مدیریتی برای گاوهای شیری در مواجهه با هوای گرم ضرورت دارد. تنش حرارتی هنگامی رخ می دهد که حفظ دمای بدن در محدوده طبیعی برای گاوهای شیری مشکل باشد(۱/۳۹-۵/۳۸). ناحیه حرارتی خنثی یا منطقه آسایش، دمای محیطی بین ۵ تا ۲۵ درجه است. در ناحیه خنثی تولید حرارت حاصل از فعالیت های متابولیکی تقریبا برابر با از دست دادن حرارت بدن گاو می باشد و بنابراین حرارت مشکل چندانی برای گاو به وجود نمی آورد. طی دوره های تنش گرمایی عکس العمل های گاو برای حفظ دمای طبیعی بدن به صورت کاهش خوراک مصرفی، کاهش ۱۰ تا ۲۵ درصدی تولید شیر،کاهش درصد چربی شیر، کاهش باروری و سرکوب سیستم ایمنی، افزایش احتیاجات نگهداری و به طور کلی کاهش بازده تولید شیر مشاهده شده است.
تنش حرارتی اثر مستقیمی روی مصرف خوراک دارد که تولید شیر را کاهش داده و ممکن است عملکرد تولید مثلی را تحت تاثیر قرار دهد. به علت اثر مستقیم تنش حرارتی روی مصرف خوراک،کاهش ۵ کیلوگرمی تولید روزانه شیر دور از انتظار نیست. گاوداران از اثرات تنش گرمایی متضرر می شوند، اما در این بین فرصت هایی جهت کاهش بعضی از جنبه های مضر هوای گرم وجود دارد و چند تغییر مدیریتی را می توان اعمال کرد.
منابع تنش حرارتی گاو
دو منبع حرارتی گاو را تحت تاثیر قرار می دهد،حرارت محیط و حرارت داخلی حاصل از سوخت وساز مواد مغذی.
حرارت تولیدی حاصل از سوخت و ساز مواد مغذی عامل کم اثرتری نسبت به حرارت محیط است ولی به موازات افزایش تولید شیر و خوراک مصرفی، حرارت یشتری از سوخت و ساز مواد مغذی حاصل می شود که تنش حرارتی حاصل از محیط را در حیوان دو چندان می کند. بنابراین، گاوهای پر تولید اثرا ت تنش حرارتی را زودتر از گاوهای کم تولید یا خشک حس می کنند.
اولین منبع حرارتی محیط تابش خورشید و بالا رفتن حرارت هوای اطراف است،این عوامل با رطوبت زیاد و عدم وجود جریان هوا تشدید می شود. تهیه کردن سایه بان٬ بهترین روش کاهش اثرات تابش خورشید است.
طی دوره های حرارت بالا و یا رطوبت زیاد، سرمایش تبخیری در فرم آب پاشی یا مه پاشی یا جریان هوای طبیعی یا مصنوعی بهترین راه برای خنک کردن گاوهاست. تغییر دادن محیط گاو،موثرترین راه برای کاهش تنش حرارتی است. لیکن راهکارهای ساده تر مانند استفاده از آب پاشها و بهبود جریان هوای طبیعی و یا مصنوعی را می توان با بازده خوبی در دوره های تنش به کار گرفت.
مدیریت تغذیه ای گاوهای شیری در طول دوره تنش حرارتی
مصرف خوراک. مصرف خوراک کلید عملکرد خوب است. مصرف انرژی مستقیما با مصرف خوراک مرتبط است و مصرف خوراک می تواند تا ۵۰ درصد، در طول دوره های تنش کاهش یابد. بیشترین کاهش تولید شیر در دوره های تنش را می توان به کاهش مقدار مصرف خوراک نسبت داد. گاوها در کوشش جهت کاهش حرارت تولیدی حاصل از هضم و سوخت و ساز مواد مغذی، مصرف خوراک خود را کاهش می دهند. حفظ حرارت طبیعی بدن بسیار ضروری است.
زیرا ۵/۱ تا ۲ کیلوگرم کاهش تولید شیر و مصرف TDN در هر ۵/۰ درجه افزایش حرارت بدن که بیش از ۶/۳۸درجه اتفاق می افتد. درست در همان زمانی که مصرف مواد مغذی در حال کاهش است، احتیاجات خوراکی برای خنک کردن مانند له له زدن در حال افزایش است. همچنین، جریان خون به اندام های داخلی مانند بافت های پستان کاهش یافت که باعث رساندن مواد مغذی کمتر به این اندام ها به منظور سوخت و ساز می شود.
بنابراین در طول تنش مواد مغذی کمتری برای تولید شیر در دسترس و مورد استفاده قرار می گیرند. در مورد اثرات تنش روی مصرف خوراک در گاوهای خشک به ویژه در دوره انتظار زایمان، اطلاعات کمی در دسترس است و لیکن ظاهرا این طور به نظر می رسد که هر عاملی که باعث از خوراک افتادن یا کاهش قابل توجه مصرف خوراک در این گاوها شود، می تواند منجر به مشکلات سلامتی بیشتر در هنگام زایش و کاهش بالقوه تولید شیر در دوره شیردهی بعدی شود.
بنابراین توجه بیشتری را باید برای دور کردن تنش گرمایی در گاوهای خشک در طی ۳ ماه آخر آبستنی از طریق تغییرات محیطی و جیره به همان شدت که در گاوهای شیری انجام می شود معطوف کرد.
انرژی
مهم ترین ماده غذایی محدود کننده برای گاوهای شیری انرژی است. راهکار معمول برای افزایش غلظت انرژی جیره طی دوره های تنش،کاهش تراکم علوفه جیره و افزایش کنسانتره هاست.
استدلال این روش این است که فیبر کمتر(حجم کمتر) باعث تحریک مصرف شده، در حالیکه کنسانتره بیشتر غلظت انرژی جیره را افزایش می دهد. به نظر می رسد که تراکم مطلوب نشاسته (NSC) خوراک در دامنه ۳۳ تا ۳۸ درصد باشد. در حضور کربوهیدرات های غیرساختمانی زیاد تولید شیر واقعا کاهش می یابد، هر چند غلظت انرژی جیره افزایش یافته باشد.
دلیل آن چیزی است که در اغلب گاوداری ها مشاهده می شود. مقدار فراوان غلات در جیره می تواند باعث اسیدوز شده و گاو را مجبور به کاهش مصرف کرده و باعث توقف اعمال گوارشی می شود.
توصیه هایی درباره تغذیه فیبر و غلات:
• بیش از ۶۰-۵۵ درصد کنسانتره در جیره بکار نبرید.
• NSC باید در دامنه ۴۵-۳۵ درصد باشد.
• NDF باید در محدوده ۳۴-۲۸ درصد باشد.
• اندازه ذرات مناسب باشد.
چربی
چربی تکمیلی را میتوان برای افزایش دادن مصرف انرژی اضافه کرد. این نوع چربی میتواند کاملاً از بذرهایی چون بذر کتان یا سویا، پیه، منابع غیر فعال شکمبه یا تلفیقی از این موارد باشد. بیشتر جیرههایی که فاقد خوراکهای با چربی بالا میباشند، حدود ۳% چربی دارند (براساس مادهی خشک). ۲ تا ۳% چربی دیگر را میتوان از دانههای روغنی در نظر گرفت. بنابراین جیرهها حدود ۵ تا ۶% چربی دارند. برای بالاتر از این حد باید از منابع تجارتی در دسترس استفاده نمود.
باید توجه داشت که میزان چربی کل جیره، نباید از ۷ تا ۸% مادهی خشک تجاوز نماید. زیرا در غیر این صورت اسیدهای چرب، باعث کاهش یافتن جذب رودهای کلسیم و منیزیم میشوند. هنگامی که از خوراکهای پرچربی استفاده میشود، احتیاجات برای این دو مادهی معدنی افزایش مییابد.
پروتئین
در هنگام تغذیه گاوها در شرایط گرم هم مقدار و هم شکل پروتئین جیره نیازمند توجه است. تغذیه پروتئین خام در سطوح بالاتر و نیز پایین تر از مقدار نیاز باعث افزایش تولید حرارت خواهد شد. کمبو پروتئین خام در جیره باعث کاهش قابلیت هضم جیره خواهد شد. در حالی که تغذیه بیش از حد پروتئین خام نیازمندی های انرژی را برای سنتز و دفع اوره از بدن افزایش می دهد.
در یک آزمایشگاه در میسوری گاوها، جیره حاوی ۲۰ و ۴۰ درصد پروتئین محلول را در شرایط دامنه حرارتی خنثی و نیز تنش حرارتی دریافت کردند. گاوهایی که از جیره های حاوی پروتئین کم محلول استفاده کردند در هر دو شرایط اقلیمی تولید شیر و مصرف خوراک بالاتری نسبت به گاوهای گروه دوم داشتند.
در تحقیقات آریزونا،گاوهای تغذیه شده با جیره های پر پروتئین (۵/۱۸ درصد پروتئین خام) و تجزیه پذیری بالا (۶۵ درصد از پروتئین خام) ۶ درصد مصرف خوراک و ۱۱ درصد تولید شیر کمتری نسبت به گاوهای تغذیه شده با جیره های پر پروتئین و تجزیه پذیری پایین (۵۹ درصد از پروتئین خام) و نیز جیره های کم پروتئین (۱۶ درصد پروتئین خام) با تجزیه پذیری بالا و پایین داشتند. بر اساس این تحقیقات پیشنهاد شده است که طی دوره های تنش حرارتی پروتئین تجزیه پذیر شکمبه نباید بیش از ۶۱ درصد پروتئین خام باشد.
دلیل احتمالی این که چرا جیره های با پروتئین تجزیه پذیر بالا در دوره های تنش مضرند این است که حرکت شکمبه و سرعت عبور در این دوره ها کاهش می یابد که اجازه باقی ماندن بیشتری را به پروتئین در شکمبه می دهد و بنابراین بخش بیشتری از پروتئین به آمونیاک تبدیل می شود. آمونیاک در هر مقداری بیش از حد نیاز سوخت و ساز بدن انرژی گیر بوده و تولید حرارت را در هنگام تبدیل آن به اوره و دفع از ادرار افزایش می دهد.
فیبر
به موازات کاهش مصرف خوراک طی دوره های تنش توجه به داشتن مقدار کافی فیبر ADF) و NDF و NDF موثر یا فیبر علوفه) در جیره شدت می یابد. لیکن هضم فیبر،باعث تولید اتلاف حرارتی بیشتری (جمع حرارت تولیدی از تخمیر شکمبه و سوخت وساز مواد مغذی) نسبت به هضم چربی یا کربوهیدرات های غیر فیبری (NFC) می شود.
استفاده از استات، محصول نهایی هضم فیبر،در بدن نسبت به پروپیونات یا گلوکز حاصل از هضم کربوهیدرات های غیر ساختمانی بازده کمتری داشته و محصول نهایی هضم فیبر و کربوهیدرات های غیر ساختمانی هر دو نسبت به چربی با بازده کمتری مورد استفاده قرار می گیرد. بنابراین٬ این تغذیه از طرفی تغذیه های علوفه ها و فیبر در شرایط تنش یکی از بزرگترین مشکلات تغذیه صحیح بوده است. همان طور که گفته شد جیره های کم فیبر برای تحریک مصرف مورد استفاده قرار می گیرد.
به علاوه،گاوها اغلب جیره خود را انتخاب می کند و نسبت به کنسانتره علوفه کمتری می خورند. این موضوع منجر به یک جیره نامتعادل شده که می توان به اسیدوز منجر شود. جیره ها حداقل باید حاوی ۱۹ درصد ADF ،۲۸ تا ۳۴ درصد NDF بوده و ۷۵ درصد از NDF باید تامین شود که البته در سال های اخیر با جایگزینی منابع فیبری غیر علوفه ای در جیره و در نظر گرفتن فاکتور NDF موثر می توان NDF غیر علوفه ای تا حدی جایگزین NDF علوفه کرد.
مواد معدنی
در آب و هوای گرم احتیاج برای برخی مواد معدنی افزایش مییابد. این امر ناشی از افزایش عرق کردن و ادرار کردن حیوان است که در نتیجه بیشتر موادمعدنی دفع میشوند. پتاسیم باید به حداقل ۵/۱% مادهی خشک جیره، سدیم به ۴۵/۰% و منیزیم به ۳۵/۰% افزایش یابد. مواد معدنی کامل اختصاصی، که سطوح بالاتری از پتاسیم و سدیم دارند را باید تنها پس از خیز پستان، به گاوهای شیرده، به عنوان مکمل داده شود.
ویتامینها
برخی از متخصصان تغذیه، افزودن ویتامینهای مکمل را در طی استرس حرارتی پیشنهاد میکنند. اگر ۱۰۰۰۰۰ واحد بینالمللی (IU) ویتامین A ، ۵۰۰۰۰ واحد بینالمللی ویتامین D و ۵۰۰ واحد بینالمللی ویتامین E در هر روز به جیره غذایی اضافه شود، از نظر مدیریت تغذیه عمل مناسبی صورت نگرفته است. چرا که گاوها میتوانند ویتامین D را در معرض نور خورشید بسازند بنابراین در طول تابستان نیاز کمتری به این ویتامین میباشد. همچنین، گاوها قادرند ویتامین E را از گیاهان تازه برداشت شده یا علوفهی مرتعی که سطوح بالاتری از این ویتامین دارند، بدست آورند. از اینرو در نظر گرفتن ویتامینهای مکمل در طول تابستان، به دلیل هزینهی بالای آن، معمولاً توصیه نمیشود.
پاسخ به دیدگاه