عوامل مختلفی بر عملکرد شکمبه تاثیر دارد. از جمله این عوامل می توان به مخمرها، موننسین ، یونوفرها، اکسید منیزیم، بی کربنات سدیم، بنتونیت سدیم و… اشاره نمود.
مخمرها
قابلیت هضم مواد خوراکی در شکمبه تحت تاثیر عوامل مختلفی از جمله منابع علوفه ای و جمعیت میکروبی می باشد. هنگامی که بخش عظیمی از کاه با یونجه و سایر سیلاژها مانند سورگوم جایگزین می شود، عملکرد و قابلیت هضم بهبود می یابد. قابلیت هضم پروتئین در شکمبه تحت تاثیر pH شکمبه می باشد. از آنجا که در طی هضم پروتیئن در شکمبه همراه با ترکیبی از N-NH3 می باشد سبب کاهش pH محیط شکمبه پایین تر از ۵.۸ می رسد. باکتری هایی سلولایتیک ، پرولایتیک سبب تغییر جمعیت پروتوزاهای موجود در شکمبه می¬شوند. در نتیجه سبب تغییر در قابلیت هضم ماده خشک NDF, و CP در پی تغییر جمعیت میکروبی شکمبه می شود. هنگام استفاده از مخمرهای سویه ساکارومایسس سرویسیه سبب بهبود قابلیت هضم ماده ی خشک و پروتئین در گاوهای شیری می شود. اگر چه این سویه تنها سویه هوازی دستگاه گوارش بوده موجب تغییر جمعیت میکروبی شکمبه می شود. مخمرها با تاثیر باکتری های سلولایتیک سبب افزایش جمعیت آن ها و افزایش قابلیت هضم ماده ی خشک در شکمبه می شوند. تغییر قابلیت هضم ماده ی خشک خوراک به منابع علوفه ای آن بستگی دارد. هنگام استفاده از مخمرهای زنده در خوراک های حاوی علوفه یونجه سبب افزایش pH شکمبه شد. همچنین ممکن است سبب تثبیت pH شکمبه شود که بسته به نوع گونه مخمر مورد استفاده متفاوت می باشد. با استفاده از مخمرهای زنده pH شکمبه معمولا در حدود ۶.۳۸ ثابت می ماند و در طولانی مدت حدود ۶.۲ می باشد. استفاده از مخمرهای زنده در سیلاز ذرت سبب افزایش کلی VFA موجود در شکمبه می شود. بعلاوه استفاده مخمرهای زنده سبب افزایش غلظت استات در شکمبه می شود. این افزایش غلظت استات می تواند مربوط به افزایش جمعیت باکتریهای سلولایتیک در اثر قرار گرفتن مخمرهای زنده موجود در شکمبه باشد. این نتایج متفاوت ممکن است به علت منابع خوراکی مورد استفاده باشد. همچنین مخمرها با تاثیر بر جمعیت میکروبی سبب کاهش تولید اسید لاکتیک و افزایش تولید پروپیونات در شکمبه شود. از طرفی مخمرها موجب کاهش آمونیاک تولیدی در دستگاه گوارش در حدود ۱۰% می شوند. این کاهش آمونیاک در شکمبه ممکن است به دلیل تحریک سنتز پروتئین میکروبی در شکمبه در الحاق آمونیاک های موجود در شکمبه باشد. با ورود پروتئین های میکروبی به بخش انتهای گوارش مانند ژژنوم سبب بهبود قابلیت هضم پروتئین و کاهش ازت دفعی توسط دام شود. بر طبق تحقیقات صورت گرفته مخمرها سبب افزایش اسید آمینه ضروری میتونین شده است. در مقابل سبب افزایش تولید ۸% درصد شیر شده است. در مجموع مخمرها سبب افزایش pH شکمبه افزایش باکتری های سلولایتیک شکمبه، افزایش VFA شکمبه و کاهش گاز متان تولیدی در شکمبه می شود. یکی دیگر از فرضیه های افزودن مخمرها در بهبود تخمیر در شکمبه ممکن است مربوط به بهبود حالات مختلف عنصر روی در شکمبه باشد. این حالات مستلزم مطالعات بیشتر در این زمینه می باشد. ریبوفلاوین از جمله محصولات جانبی مخمرها در صنایع غذایی و آبجوسازی می باشد. این محصول در تولیدات از جمله بخش اعظم پروتئین میکروبی تولید شده است. بطور سنتی استفاده از تولیدات مخمری در تغذیه حیوانات اهلی استفاده می شد. هنگامی که مخمرها در جیره گاوهای شیری گنجانیده شد سبب تولید ریبوفلاوین و در مقابل شیر بیشتر در گله های گاو شیری شد. از طرفی افزودن مخمرها فقط سبب تغییر نسبت استات و پروپیونات میشود و تاثیری بر بوتیرات و ایزوبوتیرات ندارد.
موننسین
فعالیت میکروبی در شکمبه با ایجاد گاز متان و آمونیاک سبب هدر رفتن انرژی و ازت موجود در اجزای خوراک می شود. در نتیجه موجب تولید گازهای گلخانه ای و آلوده شدن محیط زیست می گردد. یکی از راه کارهای موجود استفاده از آنتی بیوتیک های یونوفرها از جمله موننسین است. مونسین از جمله افزودنی های موجود در بازار است که برای کنترل جمعیت میکروبی شکمبه مورد استفاده قرار می گیرد. تغذیه با موننسین سبب کاهش تولید گاز متان در شکمبه می شود. همچنین ایجاد روند متاژنیس در شکمبه سبب افزایش پروپیونات و در مقابل کاهش تولید استات در شکمبه می شود. موننسین سبب مهار تولید متان در سکوم نیز می شود در ضمن موننسین در جیره های دارای درصد بالای کنسانتره سبب افزایش بوتیرات در شکمبه می شود. موننسین تاثیری بر قابلیت هضم ظاهری ماده خشک نداشته ولی بر غلظت کلی اسیدهای چرب شکمبه موثر است. از طرفی کاهش آمونیاک در شکمبه می تواند در اثر کاهش فعالیت پرولیتیک در شکمبه می شود. همچنین موننسین دارای چنین عملکردی بوده و به نفوذ در غشای دیواره سلولی باکتری های گرم مثبت سبب نابودی آن ها می شود.
بی کربنات سدیم (جوش شیرین)
جوش شیرین به عنوان یک بافر در جیره نشخوارکنندگان مورد استفاده قرار می گیرد. جوش شیرین به عنوان یک رادیکال در شرایط شکمبه هنگام استفاده از خوراک با درصد بالاتر کنسانتره مورد استفاده قرار می گیرد، که سبب تغییرات شکمبه ای می شود. ثابت نگه داشتن pHشکمبه یکی از فاکتورهای مهم در بهبود عملکرد شکمبه بود. افزودن بی کربنات سدیم به جیره گاوهای شیری سبب بهبود قابلت هضم ماده ی خشک و فیبر خام در شکمبه شد. همچنین در صد استات، پروپیونات و کل VFA در شکمبه تحت تاثیر قرار گرفت. همچنین افزودن بی کربنات به جیره سبب افزایش چربی شیر استات و پروپیونات جیره می شود و درشکمبه سبب تبدیل یون هیدروژن شد.
بنتونیت سدیم
افزودن بنتونیت سدیم به سیلاژ ذرت سبب افزایش چربی شیر می شود. افزودن بنتونیت سدیم به سیلاژ ذرت سبب تبدیل اسید لاکتیک به اسید بوتیرات در شکمبه می شود.
اکسید منیزیم:
اکسید منیزیم سبب تحریک مصرف خوراک و قابلیت هضم ماده خشک و افزایش چربی شیر در طی دوره ی شیری می شود. اکسید منیزیم به عنوان منابع آنیونی در جیره گاوهای شیری استفاده می شود. همچنین بواسطه خاصیت انیونی که دارد سبب افزایش pH شکمبه شده و از اسیدوز در شکمبه جلوگیری می کند.
پاسخ به دیدگاه